- Κλεωνές
- Αρχαία πόλη της Πελοποννήσου, στον δρόμο από την Κόρινθο προς το Άργος, 3 χλμ. ΝΑ του σημερινού οικισμού Αρχαίες Κ. Κατά την παράδοση πήρε την ονομασία της από την κόρη του ποταμού Ασωπού, Κλεώνη.
Η πόλη αναφέρεται ήδη στα ομηρικά έπη, στη δύναμη του Αγαμέμνονα, με το χαρακτηριστικό επίθετο της καλοχτισμένης. Το μέγεθός της δεν είναι ακριβώς γνωστό. Ωστόσο φαίνεται ότι, ως αυτόνομη πόλη κατά τον 6o αι. π.Χ., ήταν ισχυρή και γνωστή στον τότε ελληνικό κόσμο και αυτή πρώτη καθιέρωσε ως πανελλήνιους τους αγώνες των Νεμέων. Την ίδια εποχή είχε αναπτύξει αξιόλογη τέχνη. Ο Παυσανίας αναφέρει χαρακτηριστικά ότι στον ναό της Αθηνάς υπήρχε άγαλμα το οποίο είχαν κατασκευάσει ο Δίποινος και ο Εκύλλις. Αναφέρεται επίσης ότι στις αρχές του 6ου αι. π.Χ. έζησε κάποιος ζωγράφος Κίμων από τις Κ.
Αργότερα η πόλη περιήλθε στη σφαίρα επιρροής του Άργους, όταν κατελήφθη το 460 π.Χ. από τους Αργείους. Την ίδια εποχή οι Κ. πήραν μέρος από τα εδάφη των Μυκηνών, τα οποία καταστράφηκαν από τους Αργείους, ασφαλώς ως ανταμοιβή για τη βοήθεια που προσέφεραν σε αυτούς. Από τότε οι κάτοικοί της ακολούθησαν τους Αργείους ως σύμμαχοι και συμπολεμιστές (457 π.Χ. στην Αττική, 418 στη Μαντίνεια, 364 στην Κόρινθο). Κατά τον 4o αι. π.Χ. η πόλη αναφερόταν στο Κοινό των Αρκάδων. Το 237 προσχώρησε στην Αχαϊκή συμπολιτεία και ο Άρατος «τον αγώνα των Νεμείων ήγαγεν εν Κλεωναίς, ως πάτριον όντα και μάλλον προσήκοντα τούτοις». Οι Κ. αναφέρονταν κατά τον 2o και κατά τον 1o αι. π.Χ. Όμως, η παρακμή της πόλης τους υπήρξε ραγδαία: από τον Λουκιανό και τον Πλούταρχο μνημονεύεται ως παράδειγμα εκμηδενισμένης και νεκρής πόλης.
Αρχαιολογία-μνημεία. Τα ερείπια της πόλης των Κ. βρίσκονται κοντά στη σημερινή τοποθεσία Βολιμωτή της Κορινθίας. Επάνω στον μικρό λόφο σώζονται τα λείψανα των τειχών της ακρόπολης. Στο παρελθόν ο αρχαιολόγος Βίσερ είχε εντοπίσει εκεί, κατά τη γνώμη του, την πύλη της πόλης και τα λείψανα του ναού της Αθηνάς που αναφέρει ο Παυσανίας. Ο Φρίκενχαουζ, που ανέσκαψε την περιοχή, τα απέδωσε σε βυζαντινή εκκλησία.
Εκτός από τα λείψανα των τειχών, σώζεται ελληνιστική εξέδρα. Φέρει την επιγραφή «Ξενόφιλος και Στράτων Αργείοι εποίησαν» και έχει ταυτιστεί λανθασμένα από ορισμένους μελετητές με το μνήμα του Εύρυτου και του Κτεάτη, τους οποίους είχε σκοτώσει με το τόξο του ο Ηρακλής στις Κ. Επίσης σώζεται μικρός πώρινος πρόστυλος ναός, που ταυτίζεται με ναό του Ηρακλή, ο οποίος αναφέρεται από τον Διόδωρο. Βρίσκεται στους πρόποδες του λόφου, Ν της αρχαίας πόλης, σε μικρή απόσταση από το Χάνι της Κουρτέσας.
Ερείπια δωρικού ναού στην αρχαία πόλη Κλεωνές.
Dictionary of Greek. 2013.